1982’de Brink ve arkadaşları, özellikle yaşlılarda depresyonu taramak için kullanılan bir araç olarak Geriatrik Depresyon Ölçeği’ni (GDS) oluşturdu. Yaşlıların fiziksel şikayetleri daha fazla olduğu için normal yaşlıların birçok fiziksel belirtisi bu yaş grubu için normal sınırlar içinde olsa da yanlışlıkla depresyon tanısı konabilir. GDS, depresyonu olan yaşlı hastalara özgü somatik semptomları daha duyarlı bir şekilde tespit etmek için tasarlandı. Ayrıca diğer derecelendirme ölçekleriyle karşılaştırıldığında GDS, ustalaşması daha kolay olan basit bir ’evet’ veya ‘hayır’ yanıt formatı kullanır.
GDS, geriatrik depresyonun temel semptomlarını temsil eden toplam 30 maddeden oluşmaktadır. Bu semptomlar arasında depresif ruh hali, azalmış aktivite, sinirlilik, geri çekilme ve sıkıntı verici düşüncelerin yanı sıra geçmiş, şimdiki zaman ve geleceğe ilişkin olumsuz değerlendirmeler yer alır. Her madde, deneğin ’evet’ veya ‘hayır’ şeklinde yanıt vermesinin istendiği bir cümledir.
GDS’yi kullanırken, sınav görevlisi değerlendirmeyi sözlü sorular veya yazılı yanıtlar yoluyla yapmayı seçebilir. Denekler geçen hafta boyunca nasıl hissettiklerini en iyi tanımlayan cevabı seçmelidir. Yazılı form kullanılıyorsa, her sorunun ardından bir ’evet’ ve ‘hayır’ seçeneği basılacaktır ve deneğin en uygun cevabı daire içine alması gerekecektir. Soru sözlü olarak sorulursa, kesin bir ’evet’ veya ‘hayır’ cevabı alabilmek için belirli soruları tekrarlamanız gerekebilir. Demansın derecesi ağır olduğunda GDS’nin geçerliliğinin azalacağı unutulmamalıdır.
Geriatrik depresyon, yaşlı popülasyonda ortaya çıkan ve aynı zamanda geriatrik depresyon veya geç başlangıçlı depresyon olarak da bilinen yaygın bir akıl hastalığını ifade eder. Yaşa bağlı fizyolojik ve psikolojik değişikliklerin yanı sıra yaşlıların karşılaştığı sosyal, ekonomik ve ailevi sorunlarla da yakından ilişkilidir. Geriatrik depresyonun semptomları ve şiddeti bireyler arasında farklılık gösterir ancak yaşlı bir yetişkinin zihinsel ve fiziksel sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir ve hatta intihar riskini artırabilir.
Yaşlı yetişkinlerde depresyonun bazı ortak özellikleri ve belirtileri şunlardır:
-
Düşük ruh hali: Yaşlılarda depresyonun ana belirtileri, sürekli, depresif ruh hali, ilgi ve eğlence kaybı hissi ve düşük ruh halidir. Yaşlı yetişkinlerde ruh hali değişimleri, sinirlilik veya kaygı görülebilir.
-
Sosyal geri çekilme: Depresyonu olan yaşlı hastalar genellikle sosyal aktivitelerle, aileyle ve arkadaşlarla daha az aktif etkileşime sahiptir. Kendilerini yalnız, çaresiz ve çevrelerindeki dünyadan kopuk hissedebilirler.
-
Uyku sorunları: Yaşlı insanlar uykuya dalmakta zorluk çekebilir, erken uyanabilir veya uyku kalitesinde azalma yaşayabilir. Sürekli yorgun olabilirler ve enerjileri eksik olabilir.
-
İştah değişiklikleri: Depresyonlu yaşlı hastalarda iştah kaybı veya iştah artışı yaşanabilir ve bu da kilo dalgalanmalarına neden olabilir. Genellikle hoşlandıkları yiyeceklere olan ilgilerini kaybedebilirler.
-
Fiziksel belirtiler: Yaşlı yetişkinler baş ağrısı, sırt ağrısı, hazımsızlık ve kronik ağrı gibi açıklanamayan fiziksel belirtiler yaşayabilir.
-
Dikkat ve hafıza sorunları: Yaşlılarda depresyon dikkat ve hafıza kaybına neden olarak bilişsel işlevleri etkileyebilir. Yaşlı yetişkinlerin dikkati daha kolay dağılabilir ve konsantre olmakta zorluk çekebilirler.
Yaşlılarda depresyonun nedenleri karmaşıktır ve biyolojik, psikososyal ve çevresel faktörlerin birleşik etkilerini içerir. İşte bazı yaygın risk faktörleri:
-
Fizyolojik faktörler: Yaşlının fiziksel sağlığındaki kronik hastalıklar, nörolojik bozulma, hormonal değişiklikler vb. değişiklikler depresyon riskini artırabilir.
-
Psikososyal faktörler: Yaşlı, akraba, arkadaş ve eş kaybı, emeklilik, sosyal rol ve kimlik kaybı gibi büyük yaşam değişiklikleriyle karşı karşıya kalabilir. Bu faktörler yaşlının kendini çaresiz, yalnız ve depresif hissetmesine ve riskin artmasına neden olabilir. depresyondan.
-
Psikolojik faktörler: Kişisel psikolojik özellikler ve baş etme biçimleri de yaşlılarda depresyonun ortaya çıkmasını etkileyebilir. Örneğin bireysel kişilik özellikleri, öz değerlendirmenin düşük olması, olumsuz düşünme kalıpları ve yetersiz baş etme becerileri yaşlıları depresyona daha yatkın hale getirebilir.
-
Çevresel faktörler: Yaşlı yetişkinler finansal zorluklar, sosyal izolasyon, destek ağlarının eksikliği ve yetersiz uyum gibi çevresel faktörlerle karşı karşıya kalabilir ve bu da depresyon riskini artırabilir.
Yaşlı yetişkinlerde depresyonun tedavisi ve yönetimi için bazı yaygın yaklaşımlar şunlardır:
-
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve destekli psikoterapi gibi psikoterapiler, yaşlıların olumsuz düşünce kalıplarını anlamalarına ve değiştirmelerine, stres ve duygularla baş etme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
-
İlaç tedavisi: Depresyon belirtilerini azaltmak için doktor kontrolünde antidepresan ilaçlar kullanılabilir. Doktorlar hastanın özel durumuna göre uygun ilaçları reçete edecektir.
-
Sosyal Destek: Yaşlı yetişkinlerin iyileşmesi için duygusal destek ve sosyal etkileşimin sağlanması kritik öneme sahiptir. Aile, arkadaşlar veya profesyonel bir sosyal hizmet uzmanı destek ve yardım sağlayabilir.
-
Fiziksel aktivite: Orta düzeyde fiziksel aktivite ve egzersiz, zihinsel sağlığı iyileştirebilir ve depresyon belirtilerini azaltabilir. Yaşlı insanlar yürüyüş, Tai Chi vb. gibi fiziksel durumlarına uygun egzersizleri seçebilirler.
-
Aktif bir yaşam tarzı sürdürün: Dengeli bir beslenme, düzenli bir program ve sosyal aktivitelerin ve hobilerin sürdürülmesi zihinsel sağlığın iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
Siz veya yakınınızdaki yaşlı bir kişi depresyon belirtileri yaşıyorsa, lütfen derhal profesyonel tıbbi yardım alın. Ancak profesyonel değerlendirme ve tedaviden sonra kişiye özel bir depresyon yönetim planı geliştirilebilir.
GDS’nin özellikle yaşlılar için kullanılan bir depresyon tarama aracı olmasına rağmen diğer yaş grupları için de geçerli olduğunu belirtmekte fayda var.
Artık ücretsiz GDS sınavına girebilirsiniz, testi başlatmak için aşağıdaki butona tıklayın.
